Tačno tri godine su prošle otkako je Transparency International u Bosni i Hercegovini podnio prijavu protiv Milorada Dodika zbog sukoba interesa. Ipak, Komisija za odlučivanje o sukobu interesa Bosne i Hercegovine još uvijek nije donijela odluku u ovom predmetu, što potvrđuje da je institucionalna borba protiv korupcije i dalje pod političkim pritiscima.
Dodik, koji je tada obavljao funkciju člana Predsjedništva BiH, bio je u direktnom sukobu interesa jer su firme u vlasništvu njegove porodice poslovale sa državom i primale značajne podsticaje iz budžeta. Ovo je jasno kršenje Zakona o sukobu interesa u institucijama vlasti BiH koji je tada bio na snazi, međutim, iako postoje brojni dokazi o ovim spornim poslovima, Komisija u prošlom mandatu nije provela postupak, a ni brojni drugi slučajevi nisu utvrđeni zbog blokada rada i političkog odlučivanja.
U međuvremenu je usvojen novi Zakon o sprečavanju sukoba interesa, koji je trebao osigurati veću nezavisnost tijela nadležnog za odlučivanje, ali je njegova primjena i dalje usporena – prvo zbog kašnjenja u izboru novog saziva Komisije, a zatim i usvajanja podzakonskih akata.
Podsjetimo, TI BiH je u martu 2022. godine prijavio Milorada Dodika zbog poslovanja firmi njegove porodice sa državom. Tako su, prema podacima portala Capital.ba, firme u vlasništvu porodice Dodik dobile u 2021. godini blizu 370.000 KM iz Agrarnog budžeta i Kompenzacionog fonda RS-a. Konkretno, prema podacima Agencije za agrarna plaćanja RS-a, pravna lica „Fruit Eco“ iz Gradiške, te „Agro voće“ i „Global Liberty“ iz Laktaša, u toku 2021. godine dobijala su pomoć za saniranje štete od mraza, podršku za prodano i proizvedeno voće, regresirano dizel gorivo, protivgradne mreže i sl.
Prvo preduzeće je u tom periodu bilo u vlasništvu Igora Dodika, drugo se prema privrednim registrima tada vodilo na Goricu Dodik, a u trećem su njih dvoje, u vrijeme kada su isplaćivana navedena sredstva, bili navedeni kao suvlasnici. Osim toga, pravno lice „Ugostiteljstvo Agape“ s.p. koje je poslovalo u vlasništvu Dodikove kćerke dobijalo je poslove od Ugostiteljskog servisa Vlade Republike Srpske u iznosima koji prelaze zakonski dozvoljeni prag od 5.000 KM godišnje, piše portal Transparentno.
Iako zakon koji je tada važio jasno definiše da poslovanje bliskih srodnika izabranih zvaničnika sa državom predstavlja sukob interesa, a ta zabrana je prisutna i u novom zakonu, još uvijek nije poznato da li je Komisija uopšte pokrenula postupak u ovom slučaju uprkos periodu od tri godine koliko je prošlo od prijave. Uzimajući u obzir da se radi o jednom od najviših zvaničnika u BiH, jasno je da se sukob interesa ne samo toleriše, već i institucionalno omogućava.
Osim što problema na najvišim nivoima vlasti, situacija je još alarmantnija na entitetskom nivou. U Federaciji BiH već deset godina ne postoji tijelo koje odlučuje o sukobu interesa, dok je u Republici Srpskoj zakonski okvir dodatno oslabljen posljednjim izmjenama zakona, a propusti nadležne Komisije su samu ideju o suzbijanju sukoba interesa praktično obesmislili.
TI BiH upozorava da je suzbijanje sukoba interesa ključni preduslov za borbu protiv korupcije i jačanje vladavine prava – što je ujedno i glavni zahtjev na evropskom putu BiH. Zbog toga apeluju na hitno rješavanje ovog i drugih predmeta u kojima su dokumentovani slučajevi sukoba interesa, kao i na prestanak blokada antikorupcijskih tijela.
