Karanfilić ili klinčić je široko poznat u svetu po svojim začinskim i lekovitim svojstvima. Zdravstvene prednosti karanfilića se pripisuju njegovom antiinflamatornom, antibakterijskom, antivirusnom i antimikotičkom delovanju. Karanfilić je i odličan antiseptik, afrodizijak, poseduje stimulativna svojstva i tradicionalno se koristi kao prirodni lek protiv zubobolje.
Poreklo karanfilića i osnovne karakteristike
Karanfilić (Eugenia caryophyllus C. Sprengel) je zimzelena biljka iz familije Mirtacea, rod Eugenia, koja potiče sa tla Indonezije, sa Molučkih ostrva. Ova zimzelena biljka raste u tropskim i suptropskim krajevima Azije, ali se danas uzgaja i na tlu Zapadne Indije, Šri Lanke, Brazila, Zanzibara u Africi.
U Evropi se karanfilić pominje u srednjem veku, kada su ga Arapski trgovci preneli iz autohtonih područja. Koristio se kao začin, za maskiranje mirisa hrane, zbog svoje oštre arome.
Karanfilić je osušeni cvetni pupoljak, koga čini čašica sa četiri latice i središnjom kuglicom ili glavom. Zbog toga su mu Englezi dali ime ” clovus ” što znači nokat. Cvetni pupoljci prolaze kroz faze razvoja praćene promenom boje od blede, preko zelene do konačne svetlo crvene ili roze boje kada se beru ručno i suše do pojave braon – smeđe boje, karakteristične za karanfilić. Pupoljci su generalno dužine oko 1,5-2 cm.
Nutritivni profil i Lekovita svojstva karanfilića
Osnovni aktivni princip u karanfiliću je eugenol, koji poseduje anestetička i antiseptička svojstva. Deluje kao lokalni anestetik, otklanjajući bol kod zubobolje, dok svojim antiseptičkim delovanjem, održava zdravlje usne duplje i grla i otklanja neprijatan zadah iz usta.
Pored eugenola, u karanfiliću su zastupljena i eterična ulja, koja mu daju aromatičan ukus. Tu se ubrajaju vanilin, kariofilen, etil eugenol, timol, etanol, tanini, metilsalicilat ( otklanja bolove ), flavonoidi ( ramnetin), terpeni i druge hemijske materije.
Pupoljci karanfilića su dobar izvor minerala, od kojih je najviše zastupljen mangan. U hemijski sastav karanfilića ulaze i minerali – gvožđe, magnezijum, kalcijum, kalijum, cink i selen.
Od vitamina, u karanfiliću su zastupljeni vitamin K, neophodan u procesu koagulacije ( zaustavljanje krvarenja ), zatim vitamini B kompleksa ( vitamin B6, B1, B2, B12, niacin, folna kiselina ). Od vitamina rastvorljivih u mastima, u karanfiliću se nalaze vitamin A i beta karoten u značajnim količinama; vitamin E, vitamin D. Vitamin C ili askorbinska kiselina je prisutan u karanfiliću i odgovaran je za antiinflamatorna i antioksidativna svojstva karanfilića.
| Energija 274 k Cal | Ugljeni hidrati 65 g | Proteini 6 g |
| Lipidi 13 g | Šećeri 2 g | Biljna vlakna 33 g |
Zdravstvene prednosti i prirodno lečenje karanfilićem
Aktivni principi u karanfiliću imaju antioksidativno, antiinflamatorno, antiseptičko svojstvo. Karanfilić poseduje i lokalno analgetičko svojstvo za otklanjanje bola, deluje kod nadimanja, mučnine, poremećaja varenja hrane, kod iskašljavanja, respiratornih infekcija, promena na koži.
Antiinflamatorni efekat karanfilića
Eugenol, kao aktivna i primarna komponenta u karanfiliću, osim što pruža karakterističnu slatku i pomalo oporu aromu, deluje i antinflamatorno, sprečavajući pojavu upala različitog porekla. Smatra se da smanjuje upalne procese u mišićima i zglobovima za 15 – 30%. Pored eugenola, antinflamatorno svojstvo, karanfiliću pruža i ramnetin, flavonoid koji efikasno otklanja zapaljenske procese u organizmu i sekundarno deluje kao antioksidans.
Karanfilić je dobar za mučninu, povraćanje i nadimanje
Eterična ulja iz karanfilića stimulišu organe za varenje, tako što utiču na lučenje enzima za varenje i perilstatiku creva. Karanfilić otklanja stanja mučnine i povraćanja, naročito tokom trudnoće, deluje protiv nadimanja u želucu i crevima, smanjuje nervozu želuca i creva, poboljšava probavu.
Da bi se otklonile jutarnje mučnine u trudnoći potrebno je uzeti desetak pupoljaka karanfilića, pomešati ih sa medom i vodom. Ovakav rastvor piti dva puta dnevno. Ukoliko imate učestala povraćanja, koristite čaj od karanfilića, koji pomaže i kod otklanjanja nadudosti stomaka. Kod osoba sa osetljivim stomakom, treba biti oprezan u primeni karanfilića, jer sam po sebi je agresivan po sluznicu želuca i creva, s toga kod prve primene i susreta sa karanfilićem, treba početi sa malim dozama radi privikavanja.
Tradicionalan prirodni lek za zubobolju
U Indoneziji, karanfilić se tradicinalno koristi za otklanjanje bola kod upale zuba, pojave karijesa ili lošeg zadaha iz usta. Eugenol iz karanfilića deluje kao prirodni lokalni anestetik, otklanjajući bol i smirujući upalni proces. Primena gela sa karanfilićem, deluje istovetno kao primena lokalnog anestetika. U roku od 5 minuta, karanfilić lokalno otklanja bol. Karanfilić deluje i antibakterijski i antiseptički na sluznicu usne duplje i grla, sprečavajući nastanak infekcije, lošeg zadaha i pojavu karijesa na zubima. Primena ulja od karanfilića kod zubobolje : dovoljno je na malo vate ili prstom utrljati ulje od karanfilića na bolno mesto ili desni oko zuba. Osim ulja, može se grickati i osušen pupoljak karanfilića, kako bi se oslobodilo ulje i omogućilo njegovo antiseptičko delovanje unutar usne duplje.
Karanfilić pomaže u iskašljavanju, otklanja prehladu i grip
Karanfilić je dobar u očuvanju opšteg zdravlja organizma, jer podiže imuni sistem na viši nivo, naročito tokom sezone prehlada i gripa. Poseduje antivirusna i antibakterijska svojstva, kojim se organizam štiti od infekcija i bolesti. Etarska ulja karanfilića deluju i antioksidativno, uništavajući slobodne radikala i štiteći vitalne organe od pojave organskih bolesti i raka.
Ulje karanfilića poseduje efekat hlađenja, povećava cirkulaciju i snižava povišenu telesnu temperaturu. Zbog toga se rado primenjuje u stanjima kao što su prehlada, kašalj, sinuzitis, upala grla, bronhitis, tuberkuloza. U stanjima respiratornih infekcija, karanfilić se koristi u formi toplog čaja, ili kao mešavina ulja od karanfilića i meda. Dva prirodna antioksidansa i stimulatora imunog sistema, med i karanfilić, će efikasno otkloniti bol u grlu, pomoći iskašljavanje, smiriti upalne procese i pomoći organizmu da se izbori sa infekcijom.
Otklanjanje glavobolje sa karanflićem
Ulje karanfilića zbog svog efekta hlađenja, pomaže u otklanjanju glavobolja. Ulje karanfilića sadrži flavonoide koji poseduju antiinflamatorna svojstva i ublažavaju upale u mišićima vrata i glave. Dovoljno je pomešati dve do tri kapi ulja od karanfilića sa malo soli i namazati u predelu čela, potiljka i vratnog dela leđa. Primenom ulja od karanfilića, pored glavobolje, se mogu otkloniti i bolni procesi u mišićima, zglobovima, kod stanja reume, išijasa, otoka i artritisa.
Ulje karanfilića otklanja stres, anksioznost i nervozu
Aroma karanfilića budi čula i oslobađa od stresa. Ulje od karanfilića se meša sa drugim baznim ili eteričnim uljima, i koristi u aromaterapiji i masaži. Karanfilić otklanja nervozu, iscrpljenost, umor. Povoljno deluje i kod stanja nesanice, depresije, gubitka koncentracije. Pored ulja od karanfilića, karanfilić se može uzimati i oralno u mešavini sa medom, kako bi se iscrpljeni organizam povratio i dobio energiju.
Karanfilić u kontroli dijabetesa
Karanfilić poseduje svojstvo da ubrzava cirkulaciju, prečišćava krv i da kontroliše nivo glukoze u krvi, što je izuzetno značajno za osobe koje boluju od dijabetesa. Povećanim protokom krvi kroz krvne sudove, karanfilić sprečava neke od teških propratnih promena koje se javljaju kod dijabetesa , kao što je pojava gangrene i tromboze.
Prevencija osteoporoze
Prisustvo eugenola, flavonoida, kalcijuma, magnezijuma čini karanfilić moćnim zaštitinikom kostiju. Karanfilić čini kosti jačim, sprečava gubitak koštane mase pa time sprečava stanja kao što je osteoporoza, kada kosti postaju porozne, krte, demineralizovane i sklone prelomu.
Antikancerogeno, antioksidativno i afrodizijačko svojstvo karanfilića
Karanfilić se u testovima pokazao kao dobar antikancerogen, naročito u slučaju raka pluća u ranoj fazi. Antioksidativnim materijama, karanfilić uklanja slobodne radikala iz ćelija, sprečava mutacije, što je izuzetno značajno u očuvanju zdravlja jetre, srca i bubrega.
Karanfilić je dobar afrodizijak, i može pomoći muškarcima u slučaju prerane ejakulacije i impotencije.
- Upotreba karanfilića u antiparazitnom programu
Karanfilić poseduje prirodnu antiparazitnu sposobnost i eliminiše parazite iz organizma. O tome pročitajte više ovde.
Upotreba karanfilića u nezi kose i kože
Karanfilić je veoma potentan u uklanjanju akni i ožiljaka nastalih od akni. U tretmanu akni, karanfilić se koristi u razblaženoj formi, pomešan sa drugim baznim uljima, jer samostalno je agresivan za kožu. Razmera između ulja karanfilića i baznog ula je 1: 10 ( jedan deo ulja od karanfilića na 10 delova baznog ulja ). Mešavina ulja se nanosi vatom ili prstima na akne. Ostaviti da koža upije. Deluje brzo i rezultati su brzo vidljivi.
Pored tretaman akni, karanfilić je efikasan u tretiranju bubuljica, osipa po koži, ranica, opekotina, kod gljivičnih infekcija kože ( atletsko stopalo ), ožiljci i ubodi od insekata.
Ulje karanfilića spada u anti age ulja, koja usporavaju proces starenja, stvaranje bora, gubitak elastičnosti kože. Zahvaljujući boljoj cirkulaciji, odstranjivanju slobodnih radikala koža će dugo biti zategnuta i mlada.
Ulje od karanfilića se koristi i za prevenciju opadanja kose. Pored ulja, može se primeniti i čaj od karanfilića na kosu, nakon klasičnog pranja šamponom, dovoljno je kosu isprati sa ovim čajem. Kosa će biti svežija i jača. Od mešavine maslinovog ulja i karanfilića ( 2 kašike karanfilića i pola šolje maslinovog ulja ) može se pripremiti balzam za kosu. Ove dve komponente staviti u tiganj na šporet da se zagreje, bez ključanja. Skloniti sa vatre, ohladiti i procediti masu u flašu ili teglu. Na suvu kosu prstima naneti ovu uljnu masu, razmazati je po celoj površini kose i ostaviti da deluje 20 minuta. Nakon toga, kosu oprati mlakom vodom i šamponom.
- Primena ulja od karanfilića u aromaterapiji
Ulje od karanfilića ili klinčića se dobro sjedinjuje i slaže sa uljem od cimeta, grejpa, limuna, peperminta, lavande, germanijuma. Koristi se za relaks masaže, razblaženo, nikako samostalno primenjivati na kožu, jer može stvoriti iritacije i alergije. Masažom se postiže efekat karanfilića da otklanja bol, stres, umor i da vraća energiju u telo.
Zbog svog aromatičnog mirisa, karanfilić se upotrebljava u izradi sapuna, krema, pasti za zube i parfema.
- Karanfilić kao začin u kulinarstvu
Pored svojih lekovitih svojstava, karanfilić je poznat kao začinska biljka. Koristi se najviše u marinadama za meso ( jagnjetina, divljač ), pirinač, deo je kari začina pa se dosta primenjuje u azijskim jelima. Može se dodavati i u poslastice, kreme i sokove.
Neželjeni efekti karanfilića
Treba biti oprezan kod primene ulja od karanfilića direktno na kožu, iz razloga što kod osetljivih osoba, osoba sa određenim promenama na koži ili kod osoba koje se prvi put susreću sa ovim uljem, može doći do pojave iritacije, crvenila ili alergija. Iz tog razloga se ulje karanfilića uvek primenjuje razblaženo sa drugim uljima.
Kod prve primene karanfilića ili kod osoba sa osetljivim stomakom, može se pojaviti bol u stomaku i nelagodnost u crevima. To je prolaznog karaktera i nestaje kod redovne primene.
Nema dovoljno pouzdanih podataka o delovanju karanfilića na plod. Zbog toga iz bezbednosnih razloga, ne treba koristiti karanfilić tokom trudnoće ili dojenja.
Primena karanfilića kod dece je nesigurna, i treba je izbegavati. Može dovesti do poremećaja u varenju, gubitku ravnoteže, oštećenju jetre.
Eugenol iz karanflilića utiče na zgrušavanje krvi. Iz tog razloga izbegavati primenu karanfilića zajedno sa upotrebom antikoagulantnih lekova ( aspirin, brufen, naproksen, varfarin, kumarin )
Način čuvanja karanfilića
Karanfilić se u prometu nalazi kao pupoljak ( u zrnu ) ili u prahu ( samleven ). Preporučuje se kupovina karanfilića u pupoljku, jer mlevenjem i stajanjem praha gube se aktivne materije iz karanfilića i slabi njegova lekovita aktivnost. Ukoliko želite da sameljete pupoljke karanfilića, dovoljno je da pre željene upotrebe, upotrebite mlin za kafu i dobićete karanfilić u prahu.
Karanfilić treba čuvati u zatvorenoj staklenoj posudi, na hladnom i suvom mestu. Najbolje je prah od karanfilića čuvati u frižideru, kako bi se produžio rok trajanja i time sačuvale sve hranljive i lekovite materije u karanfiliću. Rok trajanja karanfilića u prahu je 6 meseci u frižideru, dok ceo se može očuvati do godinu dana na ovaj način.
Trik za ocenjivanje kvaliteta karanfilića:
Pupoljke karanflića staviti u čašu sa vodom. Pupoljci dobrog kvaliteta će isplivati na površinu vode ili će stajati vertikalno u odnosu na čašu. Pupoljci karanfilića lošeg kvaliteta ili oni koji duže stoje će brzo potonuti ili plivati horizontalno u čaši sa vodom.
Recepti sa karanfilićem
- Recept za mršavljenje i čišćenje organizma od toksina – Karanfilić, Cimet i Đumbir
Napraviti mešavinu u količini od 30 grama, koju čine jednaki delovi karanfilića, cimeta i đumbira ( po 10 grama pojedinačno ). Ujutru, pre doručka, uzeti jednu kašičicu ove mešavine i razmutiti u 2dl tople vode.
- Drugi recept sa prolom vodom za mršavljenje
Uzeti po 10 grama đumbira i cimeta i 20 grama karanfilića, sve u mlevenom stanju, sipati u flašu od 1,5l prolom vode ( odliti pola vode iz flaše u drugu posudu ; u preostalu polovinu vode u flaši staviti mešavinu, pa vratiti izvađenu vodu u flašu; ovo se radi radi lakšeg mućkanja) promućkati, i držati u frižideru. Koristi se svakog jutra po rakijska čašica pre doručka.
- Čišćenje organizma od parazita sa lanom i karanfilićem
Za ovu mešavinu biće potrebno 100g lanenog semena i 10 g karanfilića. Korisiti karanfilić u prahu, a lan samleti ili kupiti kao mleveni lan. Svaki dan, uzeti po 2 supene kašike ( ravne ) tokom tri uzastopna dana, najbolje ujutru pre jela. Ova mešavina se može pojesti ili dodati u jelo. Nakon tri dana korišćenja, napraviti pauzu od 3 dana. Zatim pnoviti proces čišćenja od parazita sa mešavinom karanfilića i lana. Ovaj tretman spovoditi mesec dana. Tokom primene, može se pojaviti osip, bol u stomaku, dijareja, ali to je prolaznog karaktera, bezopasno je i to je samo znak da se organizam ‘’čisti’’ od parazita.