Od davnina je poznato da je bundeva kao povrće veoma zdrava, ali su njene semenke počele na našem podneblju da se koriste nešto kasnije.
Sa druge strane, u Meksiku i u Južnoj Americi, semenke bundeve su korišćene od davnina, i drevni Asteci su poznavali njihova zdrava i lekovita svojstva.
Danas je najpoznatija vrsta bundevinog semena takozvana golica, koja kako joj i ime kaže, raste bez opne i tamno je zelene boje.
Nutritivni sastav bundevinog semena
Pre svega je važno napomenuti da samo jedna šaka semenki bundeve dnevno, jeste dovoljna da obezbedi za organizam:
– 28% od ukupno potrebnog dnevnog unosa gvožđa;
– 46% od ukupno potrebnog dnevnog unosa magnezijuma;
– 17% od ukupno potrebnog dnevnog unosa belančevina;
– 52% od ukupno potrebnog dnevnog unosa mangana;
– 17% od ukupno potrebnog dnevnog unosa cinka.
Dakle, kada se sve navedeno uzme u obzir, može se reći da bundevino seme ima izvanredan sastav, i spada u kategoriju „superhrane“.
Bundevske semenke su vrlo bogate mineralima i mikroelementima – magnezijumom, cinkom, manganom, kalcijumom i gvožđem.
Pored toga, semenke bundeve imaju veliku količinu vitamina K, ali i omega 3 i omega 6 masne kiseline.
Mada jesu dosta kalorične (pa tako jedna šolja semenki ima 285 kalorija), semenke bundeve obiluju biljnim vlaknima i proteinima.
Zdravstvene prednosti semenki bundeve
Uz sve navedeno, semenke bundeve su bogate jedinjenjima koja se zovu fitosteroli, a po strukturi su slična holesterolu.
Semenke bundeve su izuzetno bogate u materijama koje su poznate kao antioksidansi, a koje su značajne u borbi protiv štetnih slobodnih radikala kiseonika.
Cink je veoma važan mineral kojim ovo seme obiluje, i samo pola šake bundevinog semena, zadovoljava oko 17% dnevnih potreba za mineralom koji je važan za izgradnju koštane mase.
Koje su zdravstvene prednosti semena bundeve – lekovita svojstva
Kada su u pitanju semenke bundeve i njihova lekovita svojstva, pokazalo se da one povoljno utiču na čitav niz funkcija i stanja organizma.
Najpoznatiji pozitivni efekti redovne upotrebe semenki bundeve u sirovom stanju ili kao zapečene neslane grickalice su:
– protivupalni efekat, koji je najizraženiji kod pojave simptoma artritisa; poznato je da kod manifestnog artritisa, dnevna upotreba oko 30 grama semenki bundeve ublažava simptome;
– efekat na smanjenje simptoma kod hiperplazije prostate; najvažniji učinak ima ulje koje se dobija iz semenki bundeve a u prevenciji nastanka kancerskih ćelija;
– prevencija nastanka kancera prostate iz adenomatozne hiperplazije, sve zahvaljujući bogatstvu bundevinog semena u fitosterolima i antioksidansima;
– antikancerogeni efekat bundevinog semena je dokazan i kod žena u menopauzi, kada je utvrđeno da im je umanjen rizik za pojavu raka dojke za čak 25%;
– za prevenciju osteoporoze i za ublažavanje njenih simptoma, vrlo značajan je cink iz semenki bundeve;
– semenke bundeve su odlične kod svake vrste dijete, jer su bogate vlaknima i belančevinama, i daju osećaj sitosti; ipak one se moraju jesti umereno jer su kalorične kada se uzmu u baš većoj količini;
Bundevino seme za preveneciju bolesti
– u prevenciji nastanka šećerne bolesti, semenke bundeve su odličan izvor polinezasićenih masnih kiselina;
– generalno semenke bundeve regulišu koncentraciju glukoze u krvi i imaju efekat da povećaju osetljivost ciljnih ćelija i tkiva na insulin;
– imaju efekat da smanjuju koncentraciju holesterola u krvi, za čak 13% ako se redovno upotrebljavaju;
– štite od nastanka ateroskleroze, a time i smanjuju rizik od potencijalnog srčanog i/ili moždanog udara;
– preveniraju nastanak tromba odnosno krvnih ugrušaka, i pozitivno utiču na zdravlje krvnih sudova i samog kardiovaskularnog sistema;
– imaju efekat da ublaže manifestne simptome menopauze kod žena, i generalno popravljaju raspoloženje;
– semenke bundeve imaju značaja u regulaciji i ublažavanju naleta vrućine – valunga kod žena u klimakterijumu;
– imaju efekat da smanje simptome glavobolje, kao i bolove u zglobovima;
– semenke bundeve smanjuju stres i utiču povoljno na nagle promene raspoloženja;
– imaju efekat da regulišu arterijski krvni pritisak, pre svega jer povećavaju stvaranje dobrog HDL holesterola;
– značajne su u ublažavanju depresije i anksioznosti, pa imaju uticaj na umanjenje i nervne napetosti; ublažavaju nesanicu;
– za prevenciju preloma kostiju i pojave mišićne slabosti i hipotrofije kod starijih osoba;
– imaju efekta u pomoćnoj terapiji protiv parazitarnih infekcija, pre svega kod dece mlađeg uzrasta.
Način upotrebe semenki bundeve i preporučeni dnevni unos
Kako je ranije i navedeno, semenke bundeve se smatraju „superhranom“, ali svakako ne treba preterivati u njihovom unosu.
Najčešće se preporučuje da se jedu sušene semenke bundeve u svom prirodnom stanju, mada nekada mogu i da se ispeku ili kuvaju.
Pečene semenke bundeve, najbolje je ne soliti, te ih staviti u rernu na temperaturu od 170 ˚ C i peći oko deset do petnaest minuta.
Neki nutricionisti smatraju da je još zdravije da se semenke bundeve skuvaju. Pa se kao jedna od preporuka navodi ona da se u vosu stavi prstohvat soli i šaka semenki, i da se pusti da voda samo proključa.
Preporuka je da se dnevno unosi oko 30 grama semenki bundeve. Odnosno jedna šaka, te da ne treba da se preteruje jer su semenke bundeve kalorične, iako su vrlo zdrave.
Hladno ceđeno ulje od semenki bundeve
Pored svega navedenog, veoma je zdravo i lekovito i hladno ceđeno ulje od semenki bundeve. Koje se smatra jednim od najboljih prirodnih lekova kod hiperplazije prostate.
Naime, poznato je da se u ulju od bundevinog semena, nalaze supstance kakve su antioksidansi, omega 3 masne kiseline i visok nivo cinka.
Svi ovi prirodni elementi, omogućavaju pre svega prevenciju nastanka oboljenja prostate. Na kraju, ako je već došlo do nastanka simptoma, znatno ih ublažavaju.
Mnogi stručnjaci su utvrdili da ulje semena bundeve ima praktično ista svojstva kao i poznati lek indometacin – protivupalno, antiedematozno i analgetsko.
Napomenuto je ranije da semenke bundeve obiluju fitosterolima i antioksidansima, i da preveniraju nastanak i umnožavanje kancerskih ćelija, a nemaju nikakve neželjene efekte po zdravlje uopšte.
Semenke bundeve – vitamini
Kako je seme bundeve vrlo bogato vitaminima B kompleksa i vitaminom K, značajno je za pravilan rast i razvoj kostiju, mišića i nerava, a ima značaj i u procesu zgrušavanja krvi.
Zbog svojih izvanrednih nutritivnih kvaliteta, seme bundeve se preporučuje i kao hrana deci i trudnicama i dojiljama, jer nikakva neželjena dejstva i kontraindikacije nisu pronađeni.
Važna je napomena da semenke bundeve koje su upakovane industrijski i posoljene, kao grickalica nisu zdrave, te ih treba kupovati u izvornom obliku.
Najbolje je da se semenke bundeve jedu sirove ili sušene, pečene ili prokuvane. Ali da se ne kupuju one već obrađene, jer one imaju i soli i nezdrave aditive, pa gube svoja lekovita svojstva.